Uống thêm những viên vi chất bổ sung dinh dưỡng đã trở nên rất phổ biến trong cuộc sống hiện tại, đặc biệt là đối với người phương Tây. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng cho dù các loại thuốc bổ này là an toàn và hiệu quả, thì chúng vẫn không thể thay thế được việc “nạp” vitamin và khoáng chất qua đường ăn uống bằng các thực phẩm lành mạnh.
"Chất bổ sung dinh dưỡng" là gì?
"Chất bổ sung dinh dưỡng" hay còn gọi là "vi chất bổ sung", "thực phẩm bổ sung". Ở Úc và New Zealand họ dùng và phân loại chúng bằng khái niệm "các loại thực phẩm bổ sung cho chế độ ăn", gọi tắt là FTD. Các FTD này là một chế độ sử dụng chất bổ sung cho chế độ ăn uống của bạn bao gồm các axit amin, các chất ăn được, thực phẩm, thảo dược, khoáng chất, chất dinh dưỡng tổng hợp, vitamin... Chúng được bán đơn lẻ từng chất hoặc tổng hợp một số chất trong một sản phẩm. Các dạng sản phẩm bao gồm: viên nang, chất lỏng, viên ngậm, bột, viên nén... nhằm bổ sung một lượng xác định các chất thường có (nhưng có thể không đủ) trong thức ăn hằng ngày. Có một danh sách dài các chất thuộc nhóm này. Và ngành công nghiệp sản xuất ra chúng vẫn đang tiếp tục mở rộng. Tuy nhiên, về khái niệm thì vẫn chưa có sự thống nhất giữa các quốc gia. Mỗi nước hoăc một số nước hiện công nhận một khái niệm khác nhau.
Bạn có thể mua được hai sản phẩm có các chất bổ sung tương tự nhau. Khi đọc thành phần, bạn thấy rằng chúng khác nhau về: loại chất, hàm lượng, kết hợp một số chất khác cho dễ hấp thu, liều dùng và giá cả. Ví dụ với vitamin C: Bạn có thể mua được vitamin C đơn được biết đến như axit acid ascorbic, hoặc acid ascorbickết hợp với một số chất đệm để nó dễ hoạt động hơn trên niêm mạc dạ dày (và cũng dược cho là làm cho sản phẩm rẻ hơn) như natri hoăc canxi. Thậm chí nó cũng được kết hợp với bioflavonoids (hợp chất có nhiều trong các loai thực phẩm) và một số loại chất khác. Có quá nhiều lựa chọn, đôi khi còn khiến bạn cảm thấy khó khăn khi phải quyết định loại nào phù hợp với mình hoặc gia đình.
Việc các chất bổ sung dinh dưỡng được coi là "thức ăn", "thuốc" hay "sản phẩm y tế tự nhiên" phụ thuộc vào quyết định của cơ quan kiểm soát thực phẩm và y tế tại mỗi nước. Chúng được coi là vô hại và dễ dàng sử dụng vì hầu hết có thành phần từ các chất có mặt trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, không phòng thí nghiệm hay nhà máy nào có thể đạt đến tiêu chuẩn của "mẹ thiên nhiên" trong cách bà "đóng gói" các chất dinh dưỡng. Đó là lý do vì sao, nguồn dinh dưỡng có trong thức ăn tự nhiên vẫn luôn được coi là tốt hơn cả.
Đối tượng nào sẽ là cần bổ sung dinh dưỡng
Có rất nhiều lý do khiến cho chúng ta phải sử dụng các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng. Có thể kể đến: việc sản xuất thực phẩm chất lượng kém, bệnh tật, tuổi tác, lối sống bận rộn hoặc đất đai nghèo kiêt khiến thực phẩm kém dinh dưỡng...
- Axit folic là sản phẩm bắt buộc sử dụng đối với phụ nữ mang thaivà kế hoạch mang thai. Acid folicđược sử dụng tốt nhất trước khi mang thai và tiếp tục trong một vài tháng sau đó. Nó có thể làm giảm đáng kể nguy cơ dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh.
- Phụ nữ đang cho con bú được khuyến khích sử dụng chất bổ sung dinh dưỡng, đặc biệt với các bà mẹ trẻ và những người có khoảng cách sinh giữa các con ngắn.
- Người hút thuốc lá hoặc uống rượu, đặc biệt với những người sử dụng ở trên ngưỡng "an toàn", thường đòi hỏi bổ sung dinh dưỡng nhiều hơn.
- Người sử dụng ma túy được khuyến cáo bổ sung dinh dưỡng do một số lý do, trong đó có việc họ thường ăn uống nghèo chất dinh dưỡng.
- Người có chế độ ăn ít calo hoặc phải hạn chế ăn vì lý do nào đó, ví dụ bị dị ứng với một số loại thực phẩm nhất định.
- Những người bị bệnh nặng, sức khỏe kém và người già, thường do chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng, có thể vì lý do họ khó khăn về đi lại hoặc tiếp cận với nguồn dinh dưỡng từ thức ăn.
- Người ít vận động, không có khả năng ra ngoài trời và những người đang bị bó kín cả cơ thể thường được khuyến cáo dùng vitamin D.
- Những người có rối loạn hấp thu như bệnh celiac (bệnh đường ruột không hấp thu được gluten, hoăc rối loạn hấp thu trầm trọng) cũng được đề khuyến cáo sử dụng chất bổ sung để chông mất cân bằng dinh dưỡng.
Nếu bạn rơi vào một trong những trường hợp đó, hãy nói chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe về những thành phần dinh dưỡng. Bạn có thể hiểu và sử dụng các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng phù hợp với thể trạng của bản thân.
Các mối quan tâm về dinh dưỡng thường thấy
Axit folic
Như chúng ta biết, phụ nữ dự định có thai hoặc trong giai đoạn đầu thai kỳ cần được bổ sung axit folic. Sự bổ sung này không nhất thiết là do cơ thể đang thiếu hụt. Đôi khi, bổ sung chỉ là cung cấp nhiều axit folichơn, "đẩy" chúng vào hệ thống cơ thể người mẹ nhằm tránh các lỗi tiềm ẩn trong xử lýf olate (chất cần thiết để tạo tế bào người).
I-ốt
Ngày nay có nhiều bằng chứng chứng minh phụ nữ và trẻ em có nguy cơ thiếu hụt i-ốt cao hơn, đó là lý do tại sao các chương trình củng cố iốt được thực hiện ở nhiều quốc gia. Đây cũng là lý do các bà bầu được khuyến cáo sử dụng I-ốt. Tuy nhiên, lượng I-ốt không được vượt quá mức độ cần thiết vì có thể gây tác động bất lợi.
Canxi
Có mối liên hệ mật thiết giữa hàm lượng canxi và mật độ xương của người trưởng thành. Tuy nhiên, giai đoạn vị thành niên lại quyết định sự hình thành mật độ xương, nên việc bổ sung ở độ tuổi này cũng rất quan trọng. Hiện nay, có nhiều bé gái vị thành niên không thể nhận được đầy đủ canxi cơ thể cần.
Vitamin D
Vitamin D cũng nằm trong số những chất dinh dưỡng được quan tâm đặc biệt là ở trẻ em, người già và những người không thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Cần phải nhắc lại tầm quan trọng của việc tăng cường bổ sung này qua chế độ ăn uống. Thực tế, một số loại nấm có chứa vitamin D cũng có thể được bổ sung vào danh sách rau củ. Bạn cũng có thể nhìn thấy nhiều thực phẩm với dòng chữ 'bổ sung vitamin D" trên kệ thực phẩm bày bán.