Mấy tuần có tim thai? Thời điểm siêu âm và lưu ý

Bài viết có sự tham vấn y khoa từ Bác sĩ Bùi Thị Thu Hà, Bác sĩ chuyên khoa chăm sóc tiền sản của bệnh viện Từ Dũ, TP.HCM.

Kể từ khi mẹ phát hiện dấu hiệu mang thai, một trong những cột mốc đầu tiên mà mẹ có thể mong đợi là nghe tiếng nhịp đập tim của bé. Trái tim là một trong những cơ quan phát triển sớm nhất của thai nhi khi hình thành, nghe nhịp đập của trái tim nhỏ bé là một trong những kỷ niệm mang thai đầu tiên của nhiều bậc cha mẹ mới. Trong thời kỳ mang thai, trái tim của trẻ sẽ trải qua nhiều thay đổi trong quá trình phát triển, sẽ ảnh hưởng đến kích thước, chức năng và nhịp đập của nó. Vậy cùng Huggies trả lời câu hỏi mẹ bầu mang thai mấy tuần có tim thai?

>> Tham khảo:

• Thai nhi theo tuần
• Trễ kinh bao lâu thì siêu âm thấy thai: Mẹ bỉm hỏi bác sĩ trả lời
• Có nên dự đoán giới tính của trẻ qua nhịp tim thai không?

Quá trình hình thành và phát triển của tim thai

Quy trình hình thành tim thai bắt đầu sau khi thụ tinh được 1/3 đầu vòi trứng. Thông tường từ giờ thứ 30 trở đi hợp tử đã di chuyển đến tử cung và bắt đầu phân chia. Mỗi hợp tử phân chia thành 2 tế bào dính liền với nhau theo cấp số nhân 2 thành 4, 8, 16,... tế bào.

Sau khoảng 5 ngày phân chia và phát triển các tế bào sẽ kết dính với nhau thành khối nhỏ gọi là phôi bào. Sau 2 ngày phát triển, phôi bào sẽ làm tổ trong lớp niêm mạc tử cung. Lúc này phôi tiết ra nồng độ HCG trong nước tiểu, do đó đây là thời điểm que thử thai sẽ cho kết quả gần chính xác nhất.

Vậy thai mấy tuần thì có dấu hiệu có tim thai? Trong thời kỳ phát triển của thai nhi, tim thai thường bắt đầu xuất hiện vào khoảng ngày thứ 22 kể từ thời điểm thụ thai. Thông thường, tim thai xuất hiện trước khi mẹ nhận biết mình đã có thai. Ban đầu, tim chỉ là một ống đơn giản tạo ra những nhịp đập đầu tiên. Sau đó, ống tim phát triển và uốn cong, khi đó vách ngăn cũng phát triển và xuất hiện 4 buồng, hai đường sẽ thoát ra tách biệt. Quá trình này kéo dài khoảng vài tháng. Thông thường, đến khi thai nhi 20 tuần, trái tim của thai nhi sẽ hoàn chỉnh.

>> Tham khảo: 

• Mang thai 3 tháng đầu: Dấu hiệu thai nhi và mẹ phát triển tốt
• Phôi Thai Có Từ Tuần Thứ Mấy? Giai Đoạn Phát Triển Phôi Thai

Tim thai sẽ được hình thành bắt đầu vào khoảng 22 ngày sau khi thụ thai  (Nguồn: Sưu tầm)

Mẹ nên siêu âm tim thai ở tuần thứ mấy là tốt nhất?

Để trả lời cho câu hỏi “Siêu âm tim thai tuần thứ mấy?”. Các chuyên gia khuyên rằng, thời điểm lý tưởng để siêu âm sàng lọc các dấu hiệu bất thường của tim thai là khi thai 18 tuần đến 24 tuần. Đây là khoảng thời gian giúp bác sĩ dễ dàng quan sát và khảo sát cấu trúc tim thai một cách hoàn chỉnh, từ đó đưa ra các dự đoán và chỉ định phù hợp nếu phát hiện bất kỳ sự bất thường nào.

Một số thai phụ có thể thực hiện siêu âm tim thai sớm từ khi thai 13 tuần - 14 tuần. Vào thời điểm này, bác sĩ có thể phát hiện một số dấu hiệu bất thường nếu có, tuy nhiên, tim thai còn nhỏ và chưa hoàn thiện, nên việc chẩn đoán sàng lọc các dị tật bẩm sinh thường không được khuyến nghị. 

Ngược lại, siêu âm tim thai muộn, thai nhi 30 tuần, hiệu quả quan sát không cao bằng giai đoạn từ tuần 18-24. Lý do là vì hệ thống xương và các cơ quan của bé đã phát triển hoàn thiện, che khuất một phần tim, khiến khả năng chẩn đoán không chính xác bằng giai đoạn trước đó.

>> Tham khảo: 20 Dấu hiệu nhận biết mang thai con trai hay con gái sớm nhất

Mẹ nên siêu âm đánh giá tim thai từ 18 đến 24 tuần (Nguồn: Sưu tầm)

Thời điểm siêu âm tim thai lần đầu là khi nào?

Sau khi thử thai dương tính, thời điểm thích hợp để khám tim thai lần đầu là vào tuần thứ 6 - 8 của thai kỳ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp đặc biệt, tim thai đến  tuần thứ 10 mới xuất hiện. Vì vậy, nếu siêu âm vào tuần thứ 6 mà chưa thấy nhịp tim của bé, mẹ không cần phải quá lo lắng. Hãy thăm khám lại theo chỉ định của bác sĩ và chờ đợi để nghe nhịp đập đầu tiên của con yêu nhé.

Trong lần siêu âm đầu tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra các nội dung về sức khỏe của mẹ và thai nhi như:

• Xác nhận có thai, kiểm tra xem thai có nằm ngoài tử cung không.
• Xác nhận tim thai và nhịp tim thai bình thường.
• Đo chiều dài của bé từ đầu đến chân, và xác định tuần tuổi thai hiện tại.
• Đánh giá và đưa ra lời khuyên nếu kết quả khám thai có gì bất thường.

>> Tham khảo: Siêu âm thai 7 tuần tuổi: Hình ảnh, Nhịp tim và Dấu hiệu khỏe mạnh

Siêu âm lần đầu tốt nhất vào tuần thứ 6 - 8 của thai kỳ (Nguồn: Sưu tầm)

Thông thường, khi siêu âm lần đầu sẽ chưa phát hiện ra sớm các bệnh liên quan đến thai kỳ. Do đó, các mẹ có thể chuẩn bị và tìm hiểu thêm thông tin cùng Huggies qua:

Chậm nhất bao nhiêu tuần thì có tim thai?

Tim thai có thể được nhận thấy muộn nhất vào khoảng thai 8 tuần tuổi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trong nhiều trường hợp, tim thai có thể xuất hiện ở tuần thứ 10. Điều này có thể do chu kỳ kinh nguyệt thay đổi hoặc sự phát triển khác nhau của phôi thai. Vì vậy, đáp án cho câu hỏi “Chậm nhất bao nhiêu tuần có tim thai” là tuần thứ 10.

Tã Huggies Skin Perfect với khả năng giảm đến 93% phân lỏng trên da bé (Nguồn: Huggies)

Mẹ bầu nên làm gì để giữ trái tim của bé khỏe mạnh?

Như mẹ thấy, rất nhiều thứ đang phát triển và thay đổi khi bé ở trong bụng. Những điều nằm ngoài khả năng kiểm soát của mẹ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của các tế bào là gen của bé, có những bước mẹ có thể thực hiện để giúp tim bé khỏe mạnh nhất có thể:

• Bổ sung axit folic trước và trong thời gian mang thai, axit folic có tác dụng giúp ngăn ngừa bệnh tim bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.
• Không sử dụng thuốc lá: Các nhà nghiên cứu ước tính rằng mẹ hút thuốc trong tam cá nguyệt đầu tiên có thể gây ra khoảng 2% các khuyết tật của tim, bao gồm cả sự bất thường của van tim và các mạch máu.
• Nếu mẹ bị đái tháo đường týp 2 hoặc bệnh tiểu đường thai kỳ, hãy kiểm soát lượng đường trong máu trong thời kỳ mang thai, vì bệnh tiểu đường có liên quan đến nguy cơ tim mạch tăng lên.
• Không sử dụng thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ: Một số thuốc khác như Accutane (trị mụn trứng cá), cũng có thể gây ra khuyết tật tim thai.
• Nên tránh rượu và các chất gây kích thích mẹ nhé.

Có rất nhiều thứ đang phát triển và thay đổi khi bé ở trong bụng (Nguồn: Sưu tầm)

>> Tham khảo: Những điều kiêng kỵ, lưu ý quan trọng trong 3 tháng đầu mang thai

Nguyên nhân siêu âm không có tim thai?

Nếu bác sĩ và bố mẹ đều không thể nghe thấy tim thai trong thời gian siêu âm nhiều tuần? Đừng lo, nguyên nhân không có tim thai trường hợp này có thể là do trái tim của bé đang trốn ở góc tử cung của bạn hoặc mặt lưng bé quay ra trước hay bánh nhau của bé nằm mặt trước tử cung của mẹ, làm cho doppler khó tìm mục tiêu của nó.

Tuy nhiên, nếu tuần thai ngày càng lớn nhưng vẫn không thể phát hiện dấu hiệu của tim thai đang đập thì bố mẹ nên kiểm tra kịp thời xem có phải mẹ bị thai trứng hay những nguyên nhân sau hay không:

Siêu âm thai quá sớm

Nhiều trường hợp thử thai 2 vạch nhưng siêu âm vào tuần thứ 7 vẫn không thấy tim thai. Nguyên nhân là tuổi thai có thể bị tính sai lệch. Khi thai nhi còn nhỏ, việc xác định chính xác tuổi thai phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ngày rụng trứng, ngày cuối của kỳ kinh nguyệt, và các yếu tố khác. Điều này có thể dẫn đến sự sai lệch khoảng 2 tuần. Hơn nữa, siêu âm quá sớm có thể làm khó khăn trong việc đánh giá chính xác vị trí của thai, đặc biệt là trong các trường hợp thai ngoài tử cung. Do đó, siêu âm sớm có thể không thấy tim thai. 

Để đảm bảo thông tin chính xác hơn và giảm lo lắng không cần thiết, bác sĩ thường sẽ hẹn mẹ tái khám sau 1-2 tuần để kiểm tra lại sự phát triển của thai nhi.

Sảy thai tự nhiên

Dấu hiệu không có tim thai dù mẹ vẫn đang chăm sóc sức khỏe ổn định và bình thường thì có khoảng 50% trường hợp gọi là sảy thai tự nhiên - do nhiễm sắc thể hoặc sự phân chia tế bào bất bình thường.

Thông thường, nếu những mẹ lần đầu mang thai đã từng có tiền sử mắc những bệnh sau đây cũng có khả năng dễ dẫn đến sảy thai tự nhiên hơn bình thường:

• Tuyến giáp yếu
• Rối loạn hệ miễn dịch
• Tiểu đường
• Buồng trứng đa nang
• Tử cung không khỏe hoặc thiểu năng cổ tử cung
• Rối loạn đông máu

Đôi khi, nếu môi trường dưỡng thai của mẹ không lành mạnh cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sảy thai tự nhiên:

• Thường xuyên va đập, chấn thương
• Mẹ sử dụng thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc thường xuyên, dùng chất kích thích, rượu bia…
• Môi trường độc hại kéo dài, stress căng thẳng không ngừng

>> Tham khảo: Những thay đổi cơ thể và tâm lý khi mang thai

Phôi thai phát triển bị rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim của thai nhi là trường hợp hiếm gặp nhưng không phải không thể. Nó có thể xảy ra vào một thời điểm nào đó trong suốt thai kỳ, nhưng không kéo dài. Tuy nhiên, nếu vấn đề này không diễn ra tạm thời mà tiếp diễn nhiều thì vẫn có thể gây tử vong cho thai còn trong bụng.

Thai nhi có nhịp đập bình thường từ 120-160/phút. Khi nhịp đập của em bé trong bụng cao hơn bình thường thì đây là dấu hiệu bị rối loạn. Khi xuất hiện rối loạn, đôi lúc sẽ tăng hoặc chậm nhịp đập, hoặc dừng đột ngột.

Thiết bị siêu âm, ống nghe tim thai không chất lượng

Về chất lượng ở nơi siêu âm cũng như theo dõi sức khỏe, lựa chọn nơi sinh con trước - trong - sau khi mang thai là mối quan tâm cần thiết. Vì những nơi uy tín, chất lượng thì thiết bị khám, chữa bệnh như siêu âm, dò khuyết tật bẩm sinh cũng đưa ra kết quả chính xác hơn. Việc thiết bị không chất lượng sẽ gây hoang mang cho cả bố mẹ và ảnh hưởng tinh thần khi mang thai.

Lựa chọn nơi uy tín để siêu âm thai (Nguồn: Sưu tầm)

Tim thai yếu là như thế nào? Có nguy hiểm không?

So với tim thai đập nhanh, mẹ nên lưu ý những trường hợp tim thai yếu, bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo về sự phát triển của thai nhi. Nếu nhịp tim thai ở tuần 6-8 của thai kỳ dưới 70 nhịp/ phút, bạn có nguy cơ bị sảy thai lên đến 100%. Nhịp tim thai dưới 90 nhịp/ phút có 86% tỷ lệ sảy thai, và nếu nhịp tim dưới 120 nhịp/ phút, nguy cơ sảy thai còn 50%.

Những trường hợp nhịp tim thai dưới 110 nhịp/ phút được xem là tim thai yếu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, điển hình nhất là do khả năng lưu thông máu kém, bà bầu huyết áp thấp, bất thường nhau thai hoặc do dị tật thai nhi.

Tùy theo nguyên nhân cũng như tuổi thai, bác sĩ sẽ có biện pháp xử lý phù hợp. Mẹ bầu có thể được chỉ định siêu âm để kiểm tra tình trạng tim mạch của thai nhi. Những trường hợp dị tật tim bẩm sinh nhẹ, trẻ có thể tự khỏi và sống bình thường. Tuy nhiên, với những trường hợp nặng, các bác sĩ cần có biện pháp can thiệp sớm.

>> Tham khảo: Những loại thực phẩm tốt bà bầu nên ăn để con khỏe mạnh

 Tùy theo nguyên nhân cũng như tuổi thai, bác sĩ sẽ có biện pháp xử lý phù hợp (Nguồn: Sưu tầm)

Siêu âm tim thai có đánh giá được khuyết tật bẩm sinh?

Siêu âm tim thai có thể phát hiện các bệnh tim bẩm sinh. Thông qua các hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể quan sát cấu trúc và chức năng của tim thai nhi, từ đó sớm phát hiện các dị tật hoặc bất thường liên quan đến tim.

Đôi khi từ 6 tuần đến 9 tuần mang thai, bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm tam cá nguyệt đầu tiên, điều này sẽ không chỉ xác nhận sự mang thai, tuổi thai, mà còn kiểm tra xem tim thai có khoẻ không.

Đặc biệt hơn là bác sĩ luôn khuyên các trường hợp sản phụ sau đây nên siêu âm tim thai kỹ lưỡng và đánh giá khuyết tật bẩm sinh:

• Gia đình, ông bà có tiền sử bệnh tim bẩm sinh.
• Mang thai trong trường hợp thụ tinh nhân tạo.
• Thai phụ có các căn bệnh di truyền như bệnh di truyền như Ellis Van Creveld, Noonan…
• Mẹ bầu đang bị tiểu đường.
• Mẹ bầu nhiễm rubella trong thai kỳ hoặc nhiễm bệnh tự miễn như lupus, Sjogren,...
• Mẹ bầu đã từng sử dụng một trong các loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc trầm cảm, insulin, thuốc chống tổng hợp prostaglandin,...
• Ngoài ra, mẹ cảm nhận sự bất thường của tim thai như: tim thai loạn nhịp, bất thường của nhiễm sắc thể,...

Qua siêu âm, bác sĩ sẽ kiểm tra xem có khuyết tật tim bẩm sinh gì hay không. Khoảng 36.000 trẻ sơ sinh được sinh ra mỗi năm với khuyết tật tim bẩm sinh, là một trong những bệnh trở nên phổ biến nhất. Mặc dù không có thuốc hay phương cách nào có thể điều trị dị tật này trong tử cung, nhưng với chẩn đoán trong thai kỳ giúp bác sĩ quyết định nơi sinh con của mẹ - thường ở trung tâm y tế lớn, nơi chăm sóc tim mạch của trẻ em có sẵn ngay sau khi sinh. Đôi khi vấn đề cần phải được giải quyết bằng phẫu thuật ngay sau khi sinh, trong khi một số khuyết tật khác có thể cần được điều chỉnh bằng phẫu thuật khi bé lớn hơn hoặc điều trị bằng thuốc.

Bác sĩ kiểm tra khuyết tật tim bẩm sinh từ 6 tuần đến 9 tuần mang thai (Nguồn: Sưu tầm)

>> Tham khảo: Những điều cần tránh khi mang thai 3 tháng đầu

Bác sĩ Bùi Thị Thu Hà còn cho biết:

Tùy từng kiểu tim thai, bác sĩ sẽ cho theo dõi thêm hay phải chấm dứt thai kỳ tại thời điểm này. Nếu rơi các trường hợp cần báo động như mất dao động nội tại > 90 phút, hoặc nhịp giảm kéo dài > 3 phút, hay nhịp giảm muộn lặp lại hoặc nhịp giảm bất định lặp lại, hoặc tim thai hình sin… thì có chỉ định đưa bé ra sớm, đề phòng trường hợp thiếu tuần hoàn nhau thai do nhiễm toan thai.

Câu hỏi thường gặp về tim thai

Mang thai bao nhiêu tuần thì có tim thai?

Mẹ thắc mắc “Khi nào có tim thai?” Thông thường, tim thai sẽ xuất hiện vào khoảng tuần thứ 6-7 của thai kỳ. Trong giai đoạn này, với các thiết bị hiện đại, mẹ có thể nghe thấy nhịp đập của tim thai. Tuy nhiên, cũng có trường hợp cần đến tuần thứ 8-10 của thai kỳ mới có thể nghe được tim thai, điều này phụ thuộc vào sự phát triển của phôi thai.

Tim thai bình thường là bao nhiêu?

Nhịp tim thai bình thường của em bé thường giao động từ 120 - 160 lần/phút, nhưng có thể tăng nhanh lên đến 180 lần/phút khi bé cựa quậy nhiều. Trong giai đoạn chuyển dạ, nhịp tim thai nhi ở mức 110-160 lần/phút được coi là tốt nhất và phản ánh sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Mẹ có cảm nhận được tim thai không?

Câu trả lời là “Có”. Tuy nhiên, thời điểm và mức độ cảm nhận ở mỗi người sẽ khác nhau. 

Thông thường, mẹ bầu có thể bắt đầu cảm nhận tim thai từ tuần thứ 18 đến tuần thứ 20 của thai kỳ. Tuy nhiên, một số mẹ có thể cảm nhận sớm hơn hoặc muộn hơn. Đồng thời, mức độ cảm nhận cũng khác nhau giữa các mẹ bầu; mẹ có thể cảm nhận rõ ràng, những người khác có thể chỉ cảm nhận mơ hồ hoặc không cảm nhận được.

Tim thai yếu nên ăn gì?

Khi tim thai yếu, cần chú ý bổ sung các vitamin và khoáng chất quan trọng vào thực đơn bà bầu để hỗ trợ sức khỏe của thai nhi như: vitamin C có trong trái cây; vitamin D; axit folic có nhiều trong gan, rau xanh đậm, lòng đỏ trứng,...; canxi có trong hải sản, sữa, đậu,...

Biết rằng ngay cả khi mẹ thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa và làm tất cả những gì mà bác sĩ đề nghị, thì bé vẫn có thể bị tim bẩm sinh. Hãy nhớ rằng, đây không phải là lỗi của mẹ. Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến tim của bé, ngoài khả năng kiểm soát của mẹ cũng như bác sĩ, nhưng đa số các khuyết tật tim bẩm sinh có thể được khắc phục và điều trị nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh cần phải đi khám bác sĩ tim mạch định kỳ trong suốt thời thơ ấu và theo dõi tiếp đó.

Huggies hy vọng qua bài viết này các mẹ đã phần nào sáng tỏ được thắc mắc thai mấy tuần thì có tim thai. Nếu như mẹ có thắc mắc gì, mẹ có thể ghé thăm Góc Mang Thai để theo dõi thêm kiến thức hoặc  đặt câu hỏi ở Góc chuyên gia của Huggies mẹ nhé!